Wychodzenie z uzależnienia to długa droga z wieloma różnymi opcjami leczenia. Instytucje pomocowe oferują różnorodne podejścia – od tradycyjnych terapii po leczenie holistyczne. W ostatnich latach popularna stała się nowa alternatywa zwana SMART Recovery, oferująca oparte na dowodach naukowych podejście do wychodzenia z uzależnienia.

Czym jest SMART Recovery?

SMART Recovery to skrót od Self-Management and Recovery Training (trening samokontroli i wyzdrowienia). Zostało wprowadzone w 1994 roku przez psychologa klinicznego dr Josepha Gersteina i dr Toma Horvatha. SMART Recovery to oparta na dowodach naukowych koncepcja leczenia uzależnień, która pozwala osobie przejąć kontrolę nad swoim życiem i przezwyciężyć zachowania uzależniające.
W przeciwieństwie do znanych programów 12 kroków, takich jak Anonimowi Alkoholicy (AA) i Anonimowi Narkomani (NA) czy innych tradycyjnych modeli, SMART Recovery nie opiera się na duchowym fundamencie ani sile wyższej. Zamiast tego kładzie nacisk na samodzielność, samowystarczalność i oparte na dowodach techniki, aby osiągnąć trzeźwość i prowadzić spełnione życie.
Na przestrzeni lat SMART Recovery nieustannie ewoluowało, włączając najnowsze badania w dziedzinie nauki o uzależnieniach i psychologii. Stało się globalną społecznością osób oddanych pomaganiu sobie nawzajem w osiąganiu i utrzymywaniu trzeźwości.

Jak działa SMART Recovery
SMART Recovery działa na koncepcji, że każdy człowiek ma moc zmiany swoich zachowań uzależniających i życia wolnego od substancji lub zachowań uzależniających. Zapewnia ustrukturyzowane ramy i narzędzia, które pomagają ludziom przejąć kontrolę nad swoim życiem i dokonać trwałych zmian.
SMART Recovery opiera się na czterech zasadach, które służą jako przewodnik dla osób w ich drodze do wyzdrowienia:

1. Budowanie i utrzymywanie motywacji – ta zasada koncentruje się na zrozumieniu własnych powodów zmiany i zwiększaniu motywacji. Osoby wychodzące z uzależnienia uczą się identyfikować swoje wartości, wyznaczać cele i rozwijać silne zaangażowanie w powrót do zdrowia.
2. Radzenie sobie z impulsami – osoby są wyposażane w strategie skutecznego radzenia sobie z pragnieniami i impulsami. SMART Recovery kładzie nacisk na stosowanie technik opartych na dowodach, takich jak narzędzia poznawczo-behawioralne, aby radzić sobie z trudnymi momentami.
3. Zarządzanie emocjami, myślami i zachowaniami – człowiek chcący wyjść z uzależnienia bada związek między myślami, uczuciami i zachowaniami. Uczy się, jak identyfikować i kwestionować irracjonalne myśli i rozwijać zdrowsze mechanizmy radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
4. Życie w równowadze – ostatnia zasada zachęca człowieka do stworzenia zrównoważonego i satysfakcjonującego życia w trakcie rekonwalescencji. Obejmuje to wyznaczanie osiągalnych celów, rozwijanie pozytywnych relacji i znajdowanie celu poza uzależnieniem.

Cel terapii SMART Recovery
Ostatecznym celem każdego programu leczenia uzależnień jest osiągnięcie i utrzymanie trzeźwości, ale istnieją podobieństwa i różnice między tymi programami, które odróżniają je od siebie. Chociaż punkt końcowy może być taki sam, można myśleć o podejściach jak o różnych ścieżkach na długiej drodze – nie ma prostej linii ani łatwego sposobu na osiągnięcie długoterminowej trzeźwości. SMART Recovery ma na celu wspieranie osób na drodze do wyzdrowienia, oferując poczucie samoskuteczności, wsparcie i zachęcając do rozwoju osobistego i samodoskonalenia.

SMART jako program neutralny
SMART Recovery jest neutralny religijnie i światopoglądowo, oparty na dowodach naukowych, nie obejmuje duchowych ani religijnych komponentów jak większość programów 12 kroków.
SMART Recovery nie ogranicza się tylko do samodzielnych spotkań; jest również zintegrowane z programami leczenia uzależnień. Pracownia Rozwoju Osobistego i Psychoterapii w Bydgoszczy uznaje wartość podejść opartych na dowodach i oferuje SMART Recovery jako część swojej oferty terapeutycznej. Holistyczne połączenie różnych metod terapii pozwala osobom w pełni wykorzystać doświadczenie i tradycyjne metody terapeutyczne, wykorzystując zasady wzmocnienia SMART Recovery, zwiększając ich szanse na pomyślne wyzdrowienie.

Kto może skorzystać ze SMART Recovery?
SMART Recovery to wszechstronny program, który może przynieść korzyści wszystkim osobom zmagającym się z zachowaniami uzależniającymi. Jest on szczególnie odpowiedni dla osób, które:
• Preferują neutralne religijnie i światopoglądowo, oparte na dowodach podejście do powrotu do zdrowia.
• Chcą aktywnie uczestniczyć w swoim leczeniu i powrocie do zdrowia.
• Poszukują wspierającego terapeuty, który kładzie nacisk na samodzielność i niezależność.
• Szukają alternatywy dla programu 12 kroków lub innych tradycyjnych metod leczenia uzależnień i nie odniosły w nich sukcesu?

SMART Recovery a Dialog Motywujący
Dialog Motywujący to skoncentrowane na osobie podejscie, mające na celu wydobycie i wzmocnienie wewnętrznej motywacji do zmiany zachowania. DM skupia się na eksploracji i rozwiązywaniu ambiwalencji wobec zmiany, co jest kluczowe w procesie wychodzenia z uzależnienia.
Profesor W.R.Miller, jeden z twórców DM, wskazuje na komplementarność DM i SMART Recovery. Miller powiedział, że zarówno DM, jak i SMART Recovery, opierają się na naukowych podstawach i dążą do wspierania uczestników w budowaniu trwałej motywacji do zmiany. Zarówno DM, jak i SMART Recovery, promują podejście oparte na współpracy, gdzie terapeuta pełni rolę przewodnika, a nie autorytarnego doradcy. Takie podejście sprzyja budowaniu zaufania i otwartości, co jest kluczowe dla skutecznego procesu zmiany.
Miller podkreśla również, że DM może być skutecznym narzędziem w ramach SMART Recovery, pomagając uczestnikom w identyfikacji i wzmocnieniu ich własnych powodów do zmiany oraz w przezwyciężaniu ambiwalencji związanej z procesem zdrowienia.

SMART Recovery oferuje kompleksowe i oparte na dowodach podejście do leczenia uzależnień. Umożliwia osobom zmagającym się z uzależnieniem przejęcie kontroli nad swoim życiem, budowanie motywacji, radzenie sobie z impulsami, zarządzanie emocjami i myślami oraz tworzenie zrównoważonego życia w trakcie leczenia. To alternatywne podejście do tradycyjnych programów daje osobie poszukującej leczenia uzależnień inną opcję, która jest zgodna z jej osobistymi celami.

Zapraszam do współpracy
Robert Rejniak